Mua và tiêu thụ vàng từ khai thác trái phép, các chủ tiệm có bị xử lý?

Mới đây, trên địa bàn huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu xảy ra sự việc một phu "phu vàng" không may bị trượt chân ngã dẫn đến tử vong, sau đó chủ bưởng đem tiền đến nhà nạn nhân để dàn xếp với gia đình vì lo sợ bị cơ quan pháp luật xử lý.

Ngày 09/3, Công an huyện Sìn Hồ tiếp nhận nguồn tin từ quần chúng nhân dân về việc nạn nhân nói trên (là anh Lò Văn H SN (1993) trú tại bản Noong Hẻo 1, xã Noong Hẻo) tử vong chưa rõ nguyên nhân từ nơi khác, gia đình đã tự ý chôn cất theo phong tục nhưng không thông báo cơ quan chức năng.

Sau đó, cơ quan chức năng vào cuộc thì biết, ngày 25/02, Lò Văn Ương (SN 1975) trú tại xã Noong Hẻo, huyện Sìn Hồ thuê anh Lò Văn H đến khu vực khai thác vàng trái phép thuộc bản Phiêng Trạng, xã Noong Hẻo, huyện Sìn Hồ để đào, xay xát quặng vàng. Khoảng 17h30 ngày 8/3, trong khi anh H trèo lên cầu thang trong hang thì bị trượt chân rơi xuống dưới hang (độ cao khoảng 50m) dẫn đến tử vong.

Tại Cơ quan điều tra, Ương khai nhận, từ tháng 8/2023 đã cùng 6 người khác góp tiền mua phương tiện, tuyển "phu" lén lút đến khu vực bãi 6, bãi 7 thuộc xã Noong Hẻo lập lán rồi tổ chức đào xới những hầm lò cũ đã bị chính quyền đánh sập từ năm 2022.

Quá trình khai thác, Ương khai cùng những người tham gia đã thu được số lượng lớn vàng, nhiều lần mang đến bán cho tiệm vàng Tuấn Tuyền ở TP Lai Châu và một số cửa hàng vàng khác thu được số tiền hơn 6 tỷ đồng.

Ngày 10/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Lai Châu đã làm việc với doanh nghiệp tư nhân vàng bạc Tuấn Tuyền có trụ sở tại phường Đoàn Kết, TP Lai Châu để tiến hành thu thập các tài liệu chứng cứ. 

Kết quả xác định từ tháng 9/2023 đến tháng 11/2023, Lò Văn Ương đã nhiều lần đến cửa hàng vàng bạc Tuấn Tuyền để cân, xác định tuổi vàng và bán số vàng khai thác trái phép cho cơ sở này, lần nhiều nhất thu được số tiền trên 700 triệu đồng.

Như vậy, từ việc khai thác vàng trái phép khiến 1 "phu" tử vong, cơ quan chức năng vào cuộc hàng loạt cửa hàng kinh doanh vàng ở trên địa bàn TP Lai Châu mua vàng của các đối tượng khai thác lậu mới lộ sáng. Trong đó có cửa hàng vàng Tuấn Tuyền, ở phường Đoàn Kết, TP Lai Châu.

Vậy việc mua, tiêu thụ vàng từ khai thác trái phép trong sự việc này sẽ bị xử lý ra sao? Dưới góc nhìn pháp lý, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng văn phóng Luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh).

Luật sư Diệp Năng Bình cho biết, đối với đơn vị kinh doanh vàng mà mua và nguyên liệu không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ thì có thể bị xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Giả sử, các chủ cửa hàng mua vàng nguyên liệu biết rõ không có nguồn gốc hợp pháp mà vẫn kinh doanh nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo điều 24 Nghị định số 07/VBHN-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2022 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, về vi phạm quy định về kinh doanh vàng.

Theo đó, cá nhân vi phạm có thể bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 400 triệu đồng. Đồng thời, cá nhân vi phạm còn có thể phải chịu hình thức xử phạt như: Tịch thu vàng; tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh, mua bán vàng miếng trong thời gian từ 06 tháng đến 09 tháng và có thể bị thu hồi giấy phép kinh doanh nếu như tái phạm.

"Đối với tổ chức vi phạm thì mức phạt tiền bằng 02 lần cá nhân vi phạm. Đối với cơ sở khai thác vàng trái phép tùy vào tính chất, mức độ và hậu quả của của hành vi mà chủ thể vi phạm có thể bị xử lý hành chính thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự và bồi thường thiệt hại nếu có" – Luật sư Bình nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, theo khoản 3 Điều 47 Nghị định số 12/VBHN-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, về vi phạm về khai thác khoáng sản (trừ cát, sỏi lòng sông, suối, hồ) mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Vấn đề tùy thuộc vào số lượng khai thác được mà cá nhân vi phạm có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với hành vi khai thác khoáng sản là vàng, bạc, platin, đá quý, khoáng sản độc hại.

Ngoài ra, cá nhân vi phạm còn có thể chịu hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả như: Tịch thu tang vật, thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn; trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và xác minh trong trường hợp có hành vi vi phạm; buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật là khoáng sản có được do thực hiện vi phạm.

Đối với tổ chức vi phạm thì mức phạt tiền bằng 02 lần cá nhân vi phạm.

"Nếu hành vi trên có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể xử lý theo điều 227 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên. Theo đó, người phạm tội có thể chịu mức phạt thấp nhất là phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến cao nhất 07 năm tù giam. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng.

Đối với pháp nhân phạm tội theo điều 227 Bộ luật này thì có thể chịu mức phạt thấp nhất là 1.500.000.000 đồng đến cao nhất là đình chỉ hoạt động từ có thời hạn từ 06 tháng đến 12 tháng. Ngoài ra, pháp nhân thương mại phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm" – Luật sư Bình nói thêm.

Luật sư phân tích thêm, ngoài ra, trong vụ này việc khai thác vàng còn làm chết một người. Nếu trong quá trình điều tra, cơ quan chức năng kết luận chủ sử dụng lao động vi phạm mà có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể bị xử lý theo điểm a khoản 1 điều 295 Bộ luật Hình sự quy định về tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người.

Theo đó, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Xem thêm video đang được quan tâm: