Chuyện lạ ở miền Tây: Đàn ông mặc váy, đàn bà làm chủ
Các chàng trai chưa vợ người Chà thường mặc váy nhiều màu sặc sỡ, với nhiều hình nổi bật nhằm… thu hút phụ nữ.
Ở phía Tây của tỉnh An Giang, giáp đất Campuchia, nhắc đến người Chà, cư dân nơi đây lại đồn thổi rất nhiều chuyện huyền bí. Người ta đồn rằng, người Chà có nhiều bùa ngải, phép thuật, luyện thiên linh cái để giết người… Thôi thì có đến cả chục câu chuyện kinh hãi.
Thế nên, mặc dù người Kinh sống ngay cạnh người Chà, nhưng ít giao lưu. Khi tôi bày tỏ ý định vào “vương quốc người Chà” bên bờ sông Tiền, ông thầy thuốc kiêm thầy bùa dưới chân Núi Sam, thuộc đất Châu Đốc cứ khuyên tôi không nên vào, vì một là họ không tiếp, hai là họ thả bùa mất mạng!
Bỏ qua những lời đe dọa mang đầy sự huyễn hoặc, tôi qua phà Châu Giang đến xã Đa Phước thuộc huyện An Phú, nằm ngay bên sông Tiền và sông Bình Di, vùng đất với những ngôi nhà sàn đơn sơ tránh lũ và những nhà thờ uy nghi chả khác nào vùng Tây Á của người đạo Hồi.
Chạy xe trên con lộ nhỏ dọc sông Bình Di dẫn ra cửa khẩu Long Bình, tôi thực sự lạc vào một vương quốc khác lạ. Trên con đường lộng gió, những người đàn ông đội mũ vải, mặc váy hoa phấp phới với đủ màu sắc đi lại thong dong, đạp xe thong thả trên đường.
Những cô gái vấn khăn quanh đầu, che kín cổ. Các cô gái đạo Hồi che kín mặt, chỉ hở đôi mắt, nhưng có vẻ đạo Hồi ở xứ này không khắc nghiệt lắm với phụ nữ, nên ra đường họ chỉ đội khăn theo tượng trưng mà thôi.
Tôi tạt vào một nhà thờ, gặp mấy người đàn ông mặc váy ngồi quây quần dưới nền nhà học kinh. Thấy khách lạ, cả nhóm người nhìn tôi ngơ ngác. Tôi giới thiệu là nhà báo, nhóm người này cùng đứng dậy bắt tay, niềm nở, khác hẳn với lời “dọa” của ông thầy bùa, cũng như người dân vùng Châu Đốc.
Tuy nhiên, khi thu thập thông tin, họ không trả lời, mà chỉ tôi đến gặp ông Cả Musa. Với người Chà, ông Cả Musa giống như trưởng bản, già bản của các dân tộc phía Bắc.
Ông Cả Musa là kho tri thức của người Chà, ông nắm rõ lịch sử, văn hóa, tập tục của dân tộc mình. Ông là người cai quản phần tâm linh, được người dân coi trọng, và lời nói của ông được mọi người lắng nghe.
Hỏi chuyện bùa ngải, ông gạt phắt đi. Ông Cả Musa khẳng định rằng, người Chà ở đây không hiểu bùa ngải là thứ gì. Đó là thứ người dân trong vùng gán oan cho người Chà.
Theo ông Cả Musa, người Chà ở vùng đất này thường được gọi là người Chà Châu Giang, vì gắn với vùng đất Châu Giang. Ngoài ra, còn được gọi là Tây Chăm, để phân biệt với người Chăm ở nơi khác.
Người Chà có hơn 20.000 cư dân (trong tổng số 400 ngàn người Chăm), có mặt ở vùng Châu Giang từ đầu thế kỷ 19. Vị tướng Thoại Ngọc Hầu khi thực hiện công trình kênh Vĩnh Tế, đã huy động một nhóm người Chăm vào vùng đất này. Đào xong kênh Vĩnh Tế, tướng Thoại Ngọc Hầu đã chia đất vùng Châu Giang cho người Chăm làm sinh kế.
Theo ông Cả Musa, đàn ông người Chà vùng Châu Giang mặc váy từ bé cho đến khi chết. Chiếc váy của người Chà có nhiều màu sắc, hoa văn khác nhau, từ màu sáng, sặc sỡ, cho đến tối màu. Nhìn vào chiếc váy đó, người Chà dễ dàng phân biệt được địa vị của họ trong cộng đồng, tuổi tác, có gia đình hay chưa.
Các chàng trai chưa vợ người Chà thường mặc váy nhiều màu sặc sỡ, với nhiều hình nổi bật nhằm… thu hút phụ nữ.
Những chiếc váy được cắt khá đơn giản. Đó là một tấm vải lớn, được quấn quanh hông 1,5 vòng, xếp chéo. Váy mỏng hay dầy cũng không quan trọng, bởi bên trong họ mặc thêm một chiếc quần soóc, để đảm bảo kín đáo tuyệt đối.
Với người Kinh, việc mặc váy thể hiện nữ tính, còn đàn ông Chà mặc váy thể hiện nam tính. Điều đặc biệt nữa là chiếc váy họ mặc dài chấm gót chân, chứ không… hở hang và cũn cỡn như những cô gái người Kinh vẫn phóng xe máy vun vút, tốc cả váy trên con lộ dẫn qua vùng Châu Giang.
Tôi hỏi ông Cả Musa rằng, việc mặc váy như thế có khó dễ gì cho việc lao động, đi lại không, thì ông lắc đầu bảo không ảnh hưởng gì cả. Người Chà trong cộng đồng vẫn mặc váy đi làm, lái xe, giao lưu với cộng đồng khác quanh vùng.
Điều khá thú vị ở người Chà vùng này, ấy là người phụ nữ đóng vai trò chủ nhân trong gia đình. Chế độ mẫu hệ và tín ngưỡng nữ thần vẫn tồn tại đến ngày nay.
Văn hóa người Chà cho rằng, đàn bà lo việc trong gia đình, giữ gìn gia phả, và đó là những việc quan trọng trong gia đình. Đàn bà Chà đều biết dệt vải. Những chiếc váy hoa mà đàn ông mặc là tác phẩm của người phụ nữ Chà chăm chỉ, khéo tay.
Điều khá lạ nữa, đó là đàn ông lo việc cơm nước, nấu ăn. Đàn ông học nấu ăn từ một ông thầy cả trong cộng đồng. Món ăn của họ là thịt bò. Điều lạ nữa là họ tự nuôi bò, tự giết bò để ăn. Họ không ăn thịt bất cứ con vật nào khác và không mua thịt bò từ cộng đồng khác.
Mang chế độ mẫu hệ, nên những đứa trẻ sinh ra mang họ mẹ. Việc cưới xin, lấy chồng là do nhà gái đứng ra lo lắng. Đàn ông ở rể nhà vợ cho đến chết. Khi đàn ông chết đi, nhà gái có trách nhiệm thờ cúng. Khi hết tang theo phong tục, thì nhà gái sẽ trả cốt cho dòng họ nhà trai tiếp tục thờ.
Phụ nữ Chà được thừa kế tài sản từ gia đình, dòng họ và người con gái út được có quyền lực cao nhất gia đình khi được phân nhiệm vụ săn sóc nhà thờ để thờ cúng tổ tiên và nuôi dưỡng cha mẹ già.
Phong tục cưới xin của người Chà ở vùng đất này cũng có nhiều chuyện lạ. Khi chú rể được rước về nhà vợ, thì hai người phải thực hiện một thủ tục khá buồn cười, đó là thi mò tiền.
Ông Cả, người đứng đầu trong vùng sẽ là trọng tài của cuộc thi. Chiếc xô đựng đầy nước được đặt ngay cửa phòng hoa chúc. Ông Cả sẽ bỏ tiền xu vào xô nước. Khi ông Cả ra hiệu, cả hai cùng lao đến dùng 2 tay vớt tiền trong xô.
Nếu chú rể vớt được nhiều tiền hơn, thì sẽ được chia sẻ một số quyền lực trong gia đình, còn vớt được ít tiền hơn, thì hoàn toàn chịu sự chỉ đạo của vợ. Xong thủ tục này, họ vào động phòng hoa chúc và chính thức thành vợ chồng.
Sống giữa vùng sông nước Cửu Long, nơi ăn nhậu là thói quen thường ngày của đàn ông, nhưng người Chà không bị ảnh hưởng. Đàn ông Chà ở đây không bao giờ uống rượu bia, hút thuốc, cờ bạc. Những thú vui, tệ nạn đó được quy định rất ngặt nghèo trong giáo luật và không bao giờ có chuyện họ vi phạm.
Với những phong tục, lối sống hoàn toàn riêng biệt, người Chà vùng Châu Giang, đã tạo ra những nét văn hóa vô vùng độc đáo, có phần bí ẩn.
Theo Dương Phạm (VTCNews)
Tin sáng 12/5: Hà Nội đề xuất miễn phí cấp phiếu lý lịch tư pháp qua VNeID; tin mới vụ 5 cầu thủ cùng 5 cô gái sử dụng ma tuý trong khách sạn
Thời sự - 45 phút trướcGĐXH - UBND thành phố đề nghị xây dựng Nghị quyết quy định hỗ trợ 100% mức phí phải nộp của công dân Việt Nam có tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trên ứng dụng VNeID có yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp qua ứng dụng VNeID trên địa bàn Hà Nội; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Hà Tĩnh vừa có cuộc làm việc với đại diện CLB Hồng Lĩnh Hà Tĩnh sau vụ 5 cầu thủ sử dụng ma tuý trong khách sạn.
Người phụ nữ có tài 'xem tướng số, đoán mệnh' chiếm đoạt 268 tỉ đồng
Pháp luật - 9 giờ trướcTừ việc đi lễ chùa, hay "xem tướng số" cho nhiều người, Bùi Thị Ninh ở Nam Định đã dụ dỗ nhiều người góp vốn đầu tư kinh doanh rồi chiếm đoạt của họ số tiền 268 tỉ đồng
Hai học sinh lớp 8 chết đuối dưới ao nước ở Bắc Giang
Thời sự - 10 giờ trướcHai học sinh lớp 8 rủ nhau đi tắm ao tại thôn Bói (xã Thượng Lan, thị xã Việt Yên, Bắc Giang) rồi bị chết đuối thương tâm.
35 bệnh nghề nghiệp được đề xuất hưởng BHXH
Đời sống - 11 giờ trướcDự thảo bệnh nghề nghiệp được hưởng BHXH đã điều chỉnh một số bệnh theo quy định hiện hành. Bộ Y tế cũng đề nghị đơn vị liên quan đề xuất thêm các bệnh mới, đặc thù
Bước qua tháng 4 âm lịch Giáp Thìn, 4 con giáp may mắn, hạnh phúc viên mãn nhờ cát tinh soi chiếu
Đời sống - 12 giờ trướcGĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã có những dự báo xem tử vi tháng mới. Bước qua tháng 4 âm lịch Giáp Thìn, dưới đây là top 4 con giáp may mắn, hạnh phúc viên mãn nhờ thu hút vận khí tốt.
Bắt giữ hai thanh niên Quảng Ninh sang Thái Bình trộm cắp cáp điện hàng trăm triệu đồng
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Do không có công ăn việc làm ổn định, cần tiền tiêu xài cá nhân, nên 2 đối tượng nhiều lần thực hiện hành vi trộm cắp cáp điện tại các khu đô thị, khu công nghiệp, khu dân cư không có người sinh sống trên địa bàn các huyện và tỉnh thành lân cận.
Không khí lạnh đang tràn xuống, miền Bắc mưa dông kéo dài
Thời sự - 12 giờ trướcGĐXH - Đêm nay và ngày mai (12/5), không khí lạnh sẽ ảnh hưởng đến nước ta, gây mưa rào và dông cho các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ.
Ninh Bình: Một thông tin cực kỳ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới túi tiền, người dân cố đô Hoa Lư nên biết sớm
Xã hội - 13 giờ trướcGĐXH - Ninh Bình đang lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Quyết định ban hành biểu giá tiêu thụ nước sạch tại khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh. Dự kiến thời gian đóng góp ý kiến đối với dự thảo trên kết thúc vào ngày 26/5/2024.
Từ ngày 15/5, một quy định mới về giá điện chính thức có hiệu lực, người dân bị ảnh hưởng như thế nào?
Xã hội - 13 giờ trướcGĐXH - Từ ngày 15/5/2024 một quy định mới về giá điện chính thức có hiệu lực, điều này ảnh hưởng tới người dân như thế nào?
Va chạm giữa 3 xe máy, 2 thanh niên thương vong
Thời sự - 14 giờ trước3 xe máy do 3 thanh niên từ 15-17 tuổi điều khiển cùng chiều va chạm mạnh với nhau, cả 3 người văng ra đường khiến 1 nạn nhân tử vong tại hiện trường.
Thông tin mới nhất về đợt mưa lớn sắp diễn ra ở miền Bắc
Thời sựGĐXH - Từ chiều tối và đêm nay (11/5), các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ lại có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to.